
این ویروس كه گسترش جهانی دارد در دو نوع۱و۲ در انسان ایجاد بیماری میكند.
نوع۱ اغلب با تبخالهای دهانی همراه است و ابتلاء به آن از سنین پائین شروع میشود بطوری كه ۹۰% افراد تا قبل از ۵۰سالگی با ویروس تماس پیدا میكنند.
ویروس نوع۲ اغلب تبخالهای تناسلی ایجاد میكند و تماس با آن اغلب مربوط به بعد از بلوغ و شروع فعالیت جنسی میشود و اصولاً تبخالهای تناسلی جزء بیماریهای منتقله از راه تماس جنسی تقسیمبندی میشوند. در دمای اتاق و محیط خشك غیرفعال است و انتقال بیماری از طریق تماس نزدیك با ترشحات دهانی حلقی، تناسلی و چشمی حاوی ویروس فرد مبتلا صورت میگیرد. باید توجه داشت كه افراد مبتلا حتی در مواقعی كه ظاهراً هیچگونه علائمی از بیماری را ندارند نیز ویروس را در ترشحات دهانی یا تناسلی خود دفع میكنند.
علاوه بر تماس جنسی، تماس پوست با ترشحات تنفسی افراد آلوده میتواند باعث انتقال عفونتهای تبخالی شود لذا شاغلین حرف خاصی از جمله دندانپزشکان کارکنان آی سیو وآزمایشگاهها در معرض خطر بیشتری برای اكتساب بیماریهای تبخالی هستند.
همچنین انتقال از مادر به فرزند در حین زایمان یكی از راههای مهم انتقال است. انتقال ویروس از یك نقطه بدن مثل ناحیه تناسلی به سایر نقاط از جمله دستها، بازوها، رانها و نیز به دفعات بدنبال دستكاری دیده شده است. ویروس تبخال پس از ورود به پوست از انتهاهای عصبی خود را به گرههای عصبی منطقه رسانیده و در آنجا به زندگی خود ادامه میدهد و می تواند دوباره خود را به سطوح مخاطی و پوستی رسانیده و ضایعات جدیدی را ایجاد نماید و به سایرین نیز منتقل شود.
ضایعات تبخالی تمایل به عود مجدد دارند كه دفعات عود در افراد مختلف متفاوت است و شرایط فردی و وضعیت ایمنی فرد به شدت روی آن تأثیر میگذارند.
بسیاری از افراد مبتلا بدون علامت هستند و دیده شده كه از بین افراد بالای ۱۲سالی که در امریكا به این ویروس آلوده هستند تقریباً ۹۵% آنان از ابتلاء خود بیخبر میباشند. زنان بیشتر از مردان مبتلا هستند و با افزایش سن و فعالیت جنسی خصوصاً در افرادی كه شركای جنسی متعدد دارند درصد آلودگی بالاتر میرود.
علائم شایع: شایعترین علامت تبخال تناسلی پیدایش یك دسته تاولهای كوچك آبدار در ناحیه تناسلی است كه بعداً پاره میشوند و زخمهای دردناكی را ایجاد میكنند سپس زخمها خشك شده و بتدریج در طی چند روز بهبود مییابند. برخی افراد ممكن است فقط ضایعاتی قرمزرنگ یا برجسته پیدا كنند و برخی هم هنگام دفع ادرار درد داشته باشند. در خانمها ممكن است ترشحات آبكی واژینال هم مشاهده شود. دركل وجود سوزش ادرار بعلاوه ترشحات آبكی شفاف اغلب در عفونت پیشابراه با ویروس تبخال دیده میشود.
زخمها معمولاً ۴الی ۷روز بعد از اولین عفونت ایجاد میشوند و بیمار ممكن است علائمی شبیه به یك سرماخوردگی شامل تب، تورم غدد لنفاوی كشاله ران و كوفتگی داشته باشد.
زخمهای تبخالی معمولاً در اولین ابتلا شدیدتر هستند ولی در دفعات بعدی ضایعات كوچكتر بوده، درد كمتری دارند و زودتر بهبود مییابند. قبل از هر عود اغلب فرد در ناحیه مبتلا احساس خارش، ضربان یا سوزش دارد و ممكن است دردهایی در لگن یا پاها داشته باشد. تظاهرات تبخال تناسلی در قسمتهای مختلفی از جمله: آلت تناسلی و بیضهها در آقایان، اجزاء دستگاه تناسلی در خانمها، مقعد، پیشابراه، باسن و پاها میتوانند ایجاد شوند. باید بخاطر داشت كه بسیاری از مبتلایان علامتدار نیستند و یا علائم خود را با مشكلات دیگری از جمله بیماریهای قارچی، گزش حشرات، هموروئید و… اشتباه میكنند. عوارض: در برخی افراد بدنبال انتشار ویروس به دستگاه عصبی علائمی مثل تب، سردرد،استفراغ و سفتی گردن ۳الی ۱۲ روز بعد از ضایعات تناسلی ایجاد میشود. این حالت اگرچه برای بیمار بسیار ناراحت كننده است ولی اغلب اوقات خوشخیم بوده و با بهبودی كامل همراه است.
یكی از مهمترین مسائل در خانمهای مبتلا به تبخال تناسلی خطر انتقال ویروس به جنین درحین زایمان است كه در نوزادان با عوارض و مرگومیر بالایی همراه است و خصوصاً در مواردی كه مادر در حوالی زمان زایمان برای اولینبار به بیماری مبتلا شده باشد خطر انتقال به نوزاد بیشتر خواهد بود. به منظور اجتناب از این انتقال انجام جراحی و سزارین خصوصاً به مادرانی كه در هنگام زایمان دچار ضایعات فعال باشند توصیه میشود و دیده شده كه در كاهش میزان انتقال بیماری به جنین نقش مؤثری داشته است.
تشخیص: تشخیص بیماری توسط پزشك و پس از انجام معاینات بالینی صورت میگیرد. به منظور تأیید تشخیص خصوصاً در مواردی كه فرد به هنگام مراجعه فاقد ضایعات مشخص تبخالی باشد یا در موارد بررسی عوارض احتمالی میتوان از روشهای آزمایشگاهی مختلفی استفاده نمود كه طبق صلاحدید پزشك درخواست و انجام میشود.
درمان: پس از معاینه و انجام بررسیهای ضروری توسط پزشك تبخال تناسلی را میتوان با داروهای ضدویروس موجود درمان نمود. درمان معمولاً به صورت خوراكی بوده و در اولین بار ابتلا برای ۱۰ الی ۱۴روز و در موارد عود به مدت حدود ۵روز صورت میگیرد و باعث كوتاه شدن دوره بیماری و بهبود سریعتر ضایعات میشود. در افرادی كه بسیار مكرر دچار ضایعات تبخال تناسلی میشوند میتوان از درمان طولانی مدت نگهدارنده برای مدت طولانی ۳ ماه الی یكسال بسته به شرایط فرد استفاده نمود. این درمانها میتوانند به كنترل و یا مهار بیماری كمك كنند ولی باعث درمان قطعی یا ریشهكنی ویروس نخواهند شد.
پیشگیری: پیشگیری از اكتساب تبخال تناسلی همچون سایر بیماریهای منتقله از راه تماس جنسی از طرق زیر امکان پذیر است:
-اجتناب از تماسهای جنسی پرخطر و مشكوك
-اجتناب از بیبندو باری جنسی و داشتن شركای جنسی متعدد
-استفاده از كاندوم درحین تماس جنسی
-اجتناب از تماس جنسی هنگام فعال بودن ضایعات به منظور كاهش میزان انتقال به همسر امكانپذیر است